Cronoloxia histórica de Galiza
3500 aC Período megalítico. De importáncia en Galiza con moita mámoas, antas, dolmens.
1200-1000 aC Povos indoeuropeos invaden Galiza, traendo a cultura do bronce.
1000-300 aC Povos celtas chegan a Galiza. Nacimento da cultura castrexa. Idade de Ferro.
135 aC Xúnio Bruto fai incursións en Galiza.60 aC Xúlio César afianza a sua presenza en Roma.
29-17 aC Augusto consegue o definitivo asentamento, comeza a romanización. Sobre esta data Estrabón xa fala dos Kallaikoi (galegos).
77 O censo romano dá 175.000 habitantes libres no convento de Braga, 166.000 no de Lugo e 240.000 no de Astorga.
411 Chegada dos suevos, que fundan un reino que dura case que dous séculos con capital en Braga. Suman entre 30.000 e 50.000.
500 Chegada dos bretóns. Estabelecen-se na área de Bretoña, Mondoñedo, na mariña de Lugo.
572 Segundo Concílio Bracarense. Afonda na organización administrativa da Igrexa sueva.
585 Invasión visigoda e anexión do Reino suevo.
714 Chegada dos musulmáns a Galiza. Grandes zonas non foron ocupadas.
740 Os musulmáns abandonan Galiza.
813 Descobrimento do sepulcro do Apóstolo Santiago.
844 Chegada dos viquingos (procedian do leste de Irlanda). Hai sete invasións, que continuan até meados do século XI. A máis importante foi entre 966 e 968, permanecendo dous anos en território galego viquingos procedentes da Normandia.
910 Ordoño II, rei de Galiza.
982 Bermundo II, rei de Galiza.
997 Expedición de Almanzor.
106-1072 Reinado de Garcia. Esta e a última vez que Galiza ten rei próprio.
1092-1107 Raimundo de Borgoña, Conde de Galiza, só da parte norte.
1100 Xelmírez converte-se en bispo de Santiago de Compostela.
1110 Afonso Ramírez é coroado en Santiago como rei de Galiza.
1116-1117 Revoltas comunais en Santiago. A raíña Urraca é apedrada e arrastada polas ruas.
1126 Afonso I de Galiza converte-se en Afonso VII de León e Castela.
1128-1139 Afonso Henriques, conde de Portugal, subleva-se contra sua nai. Nace Portugal. Consuma-se a división de Galiza. No fin do século XII aparecen as primeiras composicións literárias en galego. Unha estrofa do poeta provenzal Raim-Baut de Vaqueiras e poemas do xograr Paio Soares de Taveirós, e do rei de Portugal Sancho I.
1248 Na conquista de Sevilla participan numerosos cabaleiros galegos.
1348 Peste negra.
1366-1387 Guerra de Sucesión.
1369 Fernando I de Portugal invade Galiza, sendo recebido con honras nas cidades, que lles abren as portas ás suas tropas.
1386 O duque de Lancaster desembarca na Coruña e entra triunfalmente en Santiago. Permanece coas suas tropas en Galiza até o ano seguinte, cando a peste negra o obriga a retirar-se.
1418 Os burgueses de Santiago organizan unha Irmandade para ceibar-se do señorio eclesiástico.
1419 Revolta en Ourense contra o bispo.
1431 Primeira Guerra Irmandiña. Comeza nas terras de Andrade e afecta ao norte do país. O seu dirixente é Roi Xordo.
1453-1454 A peste asola Galiza.
1466-1469 Revolucións Irmandiñas. Levantamento de 80.000 labregos, destrución de castelos. Penetran en Galiza tres exércitos nobiliários.
1472 Caen os derradeiros redutos irmandiños.
1483 Os consellos solicitan a galeguización da Santa Irmandade.
1483-1486 Comeza a castración e doma do Reino de Galiza polos reis de Castela. Estrañamento da nobreza.
1490 Instala-se en Ourense a primeira imprensa de Galiza.
1525 Fundación da Universidade de Santiago de Compostela.
1573 Perda dos direitos de arribada do comércio de América.
1575 Primer auto de fe da Inquisición.
1589 Drake cerca A Coruña e saquea Vigo.
1610 Comeza a introducir-se no Barbanza o cultivo do millo.
1617 Cangas é saqueada polos piratas berberiscos.
1622 Recuperación do voto en Cortes.
1633 Construción dunha armada galega para a defensa da costa.
1685 Os flamencos Adrán Roo e Baltasar Kiel instalan en Sada a primeira indústria téxtil do país, destinada a producir lona e velas para os navios da armada.
1726 Fundación do asteleiro real de Ferrol.
1741 Fundación da "Congregación de Naturales y Originarios de Galicia" en Madrid. É a primeira institución coñecida criada pola emigración.
1749 Comeza a construción da estrada A Coruña-Madrid.
1750 Novas artes de pesca e xeitos de salgar.
1773-1779 Expedicións de famílias galegas para povoar Uruguai e a Patagónia.
1797 Segundo o censo de Godoy, o país ten 1.400.000 habitantes.
1802-1812 Loita contra as tropas napoleónicas que invadirán toda a Península.
1815 Pronunciamiento de Polier na Coruña en prol dun réxime liberal. Ferrol une-se ao erguimento.
1820 Subleva-se a guarnición da Coruña conta o réxime absolutista. Suman-se as tropas de Ferrol, Vigo e Pontevedra.
1833 Desaparición formal do Reino de Galiza, que é dividido en cuatro províncias.
1846 Levantamento de Solis en Lugo. Organiza-se unha Xunta Suprema do Governo de Galiza. Solis é fusilado en Carral canda outros sublevados, despois de ser derrotado en Cacheiras.
1855 Motins en Santiago pola fame.
1856 Banquete de Conxo, acto no que participan Pondal e Murguia, para "dignificar a Galiza".
1861 Nace en Vigo Ricardo Mella, o máis importante teórico do anarquismo galego.
1863 Rosalia de Castro publica "Cantares Gallegos".
1865 Aparece en Ferrol o primeiro volume da "Historia de Galiza" de Benito Vicetto.
1868 Erguimento da escuadra de Ferrol contra Isabel II. Resisténcia ó cobramento das contribucións na província de Ourense.
1869 Revoltas dos republicanos en Ourense, que se estenden á Coruña.
1871 Resisténcia e amotinamento de labregos contra as contribucións en várias localidades (Dozón, Maceiras, Vilatuxe, Sárria, Quiroga, Chantada, Monforte, Ponteareas, Becerreá, As Nogais, Melide, Bóveda...). Amotinan-se máisde 1.500 labregos en Maceda contra os impostos.
1873 Cria-se o Partido Republicano Federal Galego, que reclama un governo próprio para Galiza. Inaugura-se o ferrocarril Santiago- Carril. Revolta en Xinzo e Bande. Motins labregos contra os impostos en várias vilas e bisbarras. Motins contra a chamada a quintas (incorporación ao exército).
1879 Funda-se o Centro Galego de Montevideo, o máis antigo do mundo.
1885 Aparece en Cuba "A Gaita Gallega", primeira publicación modema integramente en galego.
1889 Constitue-se en Compostela a Asociación Rexionalista Galega.
1891 Cria-se en Ferrol a primeira agrupación socialista de Galiza.
1901 Constitución da Unión Obrera Galaico-Portuguesa en Tui.
1907 Nacen as primeiras organizaci6ns agrárias.
1916 Fundación das Irmandades da Fala na Coruña. Inícia-se en Pontevedra a loita contra o sistema foral, que atinxirá a todo o país.
1918 A Asemblea Nacionalista de Lugo elabora un programa reivindicativo, reclama a coficialidade de galego e castelán.
1921 Constitución da Federación de Sociedades Galegas en Bos Aires.
1922 Fuco Gómez funda na Habana o "Comité Revolucionario Arredista Galego".
1924 Criannse en Pontedeume as primeiras cooperativas leiteiras de Galiza.
1926 O governo de Primo de Rivera aproba o Decreto Lei de redención forzosa dos foros.
1929 Nace ORGA (Organización Republicana Gallega).
1931 Fundación do Partido Galeguista.
1936 Referendo e aprobación do Estatuto de Autonomia.
1936-1939 Guerra Civil.
1940-1954 Actividade guerrilleira contra a ditadura franquista. Alta represión contra a esquerda e o galeguismo: fusilamentos, paseos...
1944 Castelao publica o "Sempre en Galiza". Constitue-se o Consello de Galiza, en Montevideo.
1950 Morte de Castetao en Bos Aires. Fundación da editorial "Galaxia".
1951 Fusilamento de Foucellas.
1958 Nace en Madrid o grupo "Brais Pinto".
1959 Primeiro Congreso da Emigración Galega en Bos Aires.
1959 Un comando secuestra a nave Santa María, dirixido por Pepe Velo.
1962 Protestas de labregos contra a concentración parcelária en Mazaricos.
1963 Constitución do Consello da Mocidade.
1964 Nacimento do Partido Socialista Galego e da Unión do Pobo Galego.
1965 Morte do guerrilleiro "Piloto" a mans da Garda Civil.
1967 Morte do guerrilleiro "Curuxas".
1968 Mobilización estudantil en Santiago de Compostela.
1972 Grandes folgas en Vigo e Ferrol en marzo e setembro. Morte de dous traballadores de Bazán. Dúcias de feridos e detidos. Nacen Organización Obreira e Galicia Socialista. En decembro nace Estudantes Revolucionários Galegos (ERGA).
1973 Constituen-se as Comisións Labregas (CCLL).
1974 Primeiro número do boletin "Eixo".
1975 Constitución do Sindicato Obreiro Galego e da Unión de Traballadores do Ensino de Galiza (UTEG). Morte de Moncho Reboiras pola policia franquista. Constitución da Asemblea Nacional Popular Galega. Folga durante a construción da central eléctrica de ENDESA nas Pontes.
1976 Constitue-se a Intersindical Nacional Galega, integrada por vários sindicatos sectoriais (SOG, UTEG, UTBG, UTSG, SGTM...). Folga do transporte de Pontevedra.
1977 Legaliza-se a Intersindical (Intersindical Nacional Galega, ING), Garcia Montes é nomeado primeiro Secretário Xeral da ING. Manifestación contra a construción da central nuclear de Xove. Mobilizacións labregas nas Encrobas. Folgas no camiño do Caramuxo e Metalúrxica. Despedimentos en Cablerias Conductoras. Folga da construción en Lugo. Comeza a loita dos traballadores/as de Corffi, O Porriño, contra o peche. Folga de 25 dias en Planosa, Vigo. Catro dias de folga na construción en Ourense.
1978 Folga do leite, eleicións ás Cámaras Agrárias. Xomadas de loita convocadas en toda Galiza pola ING. Loita de Ascón contra o seu peche. Folga da Construción en Lugo. A ING consegue 850 delegados nas primeiras eleicións sindicais.
1979 Convénio Marco CEOE-UGT. Folga do metal en A Coruña.
1980 Referendo do Estatuto de Autonomia. Galiza é recoñecida como nacionalidade histórica, pero con competéncias limitadas.
http://www.galizacig.com/html/t_galiza_historia.htm
KALLAIKOI!..CELTAS GALAICOS!
Não diga o meu espelho que envelheço,
se a juventude e tu têm igual data,
mas se os sulcos do tempo em ti conheço
então devo expiar no que me mata.
Tanta beleza te recobre e deu
tais galas a vestir a meu coração,
que vive no teu peito e o teu no meu.
Mais velho do que tu serei então?
Portanto, meu amor, cuida de ti
como eu, não por mim, por ti somente
te cuido o coração, que guardo aqui
como à criança a ama diligente.
Não contes com o teu se o meu morrer.
Deste-me o teu e o não vou devolver.
William Shakespeare,Sonetos
«Na súa Historia General de España, Modesto Lafuente recollía en 1850 un mapa da organización política da Península Ibérica desde 756 a 1030. A maior parte do territorio está baixo o dominio do califato de Córdoba. No norte, o historiador divide o territorio cristián en, de leste a oeste, condado de Barcelona e reinos de Navarra, Castela e León. Non obstante, os dous últimos están reunidos por unha denominación común: Jalikiah, tomada de tratados de xeografía árabes medievais. Este é un dos puntos de partida que Anselmo López Carreira e Sabela López Pato, comisarios da exposición, propoñen ao visitante de Da Terra de Lemos ao Reino de Galicia.
A obra de Lafuente foi, pola súa ampla
difusión, unha peza clave na conformación da identidade nacional
española, conformada nos círculos liberais de mediados do dezanove. Ao
traducir o nome do termo árabe Jalikiah, o historiador español esquece a
patente evolución etimolóxica do termo e prefire a arbitraria
denominación de Reino de León. Velaí o cerne dunha historiografía que,
desde hai máis de douscentos anos e até a actualidade, insiste na idea
de que o antigo Reino de Galiza foi unha entidade política efémera e
supeditada ao poder dos reis leoneses e casteláns.
Realidade distorsionada
Afirma López Carreira, no catálogo da
exposición, que a consecuencia destes cambios é que “Galicia desapareceu
como protagonista da escena histórica e estabeleceuse para ela un
marco normativo estraño, no que por forza a súa realidade se distorsiona
e xa non atopa explicación satisfactoria”. Este paradigma provoca que
manifestacións artísticas como os Cancioneiros, cuxo orixe está claro
por empregar a lingua galega, “semellan brotar nun contexto inaudito:
lingua de cultura supralocal que se expande desde un territorio
supostamente subalterno”. [...]»
